Flanşlar (Flanges)
Flanşlar, bir boru sistemindeki boruları, vanaları, pompaları ve diğer ekipmanları bağlamak için kullanılan elemanlardır. Flanşlı bağlantılar, sızdırmazlık sağlamak için aralarında bir conta bulunan iki flanşın birbirine civatalarla bağlanmasından oluşur. Flanşlar genellikle kaynaklı veya dişlidir.
Flanş Malzemeleri
Flanşlar paslanmaz çelik, dökme demir, alüminyum, pirinç, bronz, plastik vb. farklı malzemelerden imal edilmektedir ancak en çok kullanılan malzeme dövme karbon çeliğidir.
Flanş malzemesi, temel olarak boru seçimi sırasında belirlenir, çoğu durumda flanş boru ile aynı malzemeden yapılır.
Flanş Yüzeyleri
Sızdırmazlık sağlamak için kullanılan conta malzemesini flanş yüzeylerine oturtmak için farklı tipte flanş yüzeyleri kullanılır.
Raised Face (RF) - Yükseltilmiş Yüz
Flat Face (FF) - Düz Yüz
Ring-Type Joint (RTJ) - Halka Tipi Bağlantı
1. Raised Face (RF)
Proses tesisi uygulamalarında kullanılan en yaygın tiptir. Conta yüzeyleri cıvata çemberi yüzünün üzerine yükseltildiğinden, yükseltilmiş yüz (Raised Face) olarak anılır. Bu yüz tipi, düz halka sac tipleri ve spiral sargılı ve çift cidarlı tipler gibi metalik kompozitler dahil olmak üzere geniş bir conta tasarımı kombinasyonunun kullanılmasına izin verir. Bir RF flanşının amacı, daha küçük bir conta alanına daha fazla basınç yoğunlaştırmak ve böylece bağlantının basınç tutma kapasitesini arttırmaktır.
2. Flat Face (FF)
Düz Yüzlü flanş, cıvata çemberi yüzüyle aynı düzlemde bir conta yüzeyine sahiptir. Düz yüzlü flanşların kullanıldığı uygulamalar, genellikle eşleşen flanşın veya flanşlı bağlantı parçasının bir dökümden yapıldığı uygulamalardır.
Düz yüzlü flanşlar asla yükseltilmiş yüzlü flanşa civatalanmamalıdır.
3. Ring-Type Joint (RTJ)
Tipik olarak yüksek basınçta (basın sınıfı 600 ve daha yüksek) ve/veya 427°C'in üzerindeki yüksek sıcaklıktaki boru hatlarında kullanılır. Yüzlerinde çelik halka contaların açıldığı yivler vardır. Sıkılan civatalar flanşlar arasındaki contayı oluklara doğru sıkıştırdığından metalden metale bir sızdırmazlık oluşturur.
Flanş Tipleri
Kullanım amacına göre pek çok farklı tipte flanş bulunur. Ancak en yaygın kullanılanları aşağıdaki gibidir.
Welded Neck Flange
Slip on Flange
Screwed Flange
Socket Weld Flange
Lap Joint Flange
Blind Flange
1. Welded Neck Flange
Welded Neck flanşlar, borulara alın kaynağı ile bağlanırlar. Yüksek sıcaklık, yüksek basınçla çalışan borulama sistemleri için uygundur. Yükses stresli boru hatlarında tercih edilirler. Bu flanşlar maliyetli, tehlikeli, yanıcı, patlayıcı sıvıların taşınması için kullanışlıdır.
2. Slip on Flange
Kaynakta hizalama kolaylığı nedeniyle yaygın olarak kullanılır. Maliyeti de daha azdır. Flanş, sıcaklık, basınç değişiklikleri, titreşimler ve stresin şiddetli olmadığı ılımlı servis borulamalarında kullanışlıdır.
3. Screwed Flange
Screwed flanş, dişli borulara kaynak yapılmadan bağlanabilir. Dişli bağlantıda her zaman sızıntı olasılığı olduğundan, nispeten daha düşük basınçlı borulama sistemlerinde tercih edilir. Montajdan sonra dişli bağlantı noktalarına kaynak yapılabilir ancak bu flanşın basınç dayanımını arttırmak için kabul edilebilir bir yöntem değildir.
4. Socket Weld Flange
Socket Weld flanşlar, tipik olarak daha küçük boyutlu yüksek basınçlı boruklarda kullanılır. Bu flanşlar boruyu soket kısmına sokarak ve üst kısmına iç köşe kaynağı uygulanarak bağlanır.
5. Lap Joint Flange
Lap Joint flanşlar doğrudan borunun üzerine kayar ve yaygın olarak saplamalı bağlantı parçalarıyla birlikte kullanılır. Saplama ucuna bir boru kaynağı yapılır ve flanş saplama ucunun etrafında serbestçe dönebilir. Bunun avantajı, civata deliklerinin hizalanmasının kolaylıkla sağlanmasıdır. Lap Joint flanşlar genellikle inceleme v.b durumlarda sık sık sökme gerektiren uygulamalar için kullanılır.
6. Blind Flange
Tüm flanş tiplerinin aksine, kör flanşların merkez deliği yoktur ve bir boru hattını, bir vanayı/basınçlı kabı körlemek ve akışkanın akışını engellemek için kullanılırlar.
Contalar (Gaskets)
Contaların işlevi, flanşlar arası kaplama yaparak sızdırmazlığı sağlamaktır. Contalar genel olarak aşağıdaki gibi üç ana kategoriye ayrılabilir :
1. Metalik Olmayan Contalar (Non-Metallic Gaskets)
2. Yarı Metalik Contalar (Semi-Metallic Gaskets)
3. Metalik Contalar (Metallic Gaskets)
1. Metalik Olmayan Contalar (Non-Metallic Gaskets)
Metalik olmayan contalar normalde düşük sıcaklık ve basınç uygulamalarında kullanılır. Contalar esnek veya bükülebilir malzemelerden yapılmıştır. Takviye veya dolgu malzemesi olarak metal veya ametal kompozitler kullanılabilir. Metalik olmayan contalar, asbest olmayan malzemeden veya Sıkıştırılmış Asbest Elyafından (CAF) üretilir. Asbest olmayan türler şunları içerir:
Arimid Elyaf
Cam Elyaf
Elastomer
Teflon (PTFE)
Esnek Grafit
2. Yarı Metalik Contalar (Semi-Metallic Gaskets)
Spiral sargılı contalar, yüksek sıcaklık ve yüksek basınç uygulamaları için kullanılan yarı metalik contalardır. Spiral sarımlı contanın (Spiral Wound Gasket) ana parçaları metalik sargılar ve dolgu malzemesidir.
3. Metalik Contalar (Metallic Gaskets)
Petrol sahası sondaj ekipmanı gibi yüksek basınçlı, yüksek sıcaklıklı uygulamalarda öne çıkan halka tipi bağlantılarda kullanılır. Bu bağlantılar ayrıca vanalar ve boru tesisatı tertibatlarında da kullanılır.
Saplama Civata Setleri (Stud Bolt Sets)
Cıvatalar, çelik borularda borular için en çok kullanılan bağlantı malzemeleridir. Başsız yani saplama (stud) veya altıgen başlı yani makine cıvata (machine bolt) olabilirler. Tamamen dişli veya kısmen dişli olabilirler.
Ayrıca montaj sırasında kolay takılabilmesi için saplamalar civatalara tercih edilmektedir. İki valfin birbirine civatalanması gibi durumlarda, valf gövdesi konturu nedeniyle cıvataları yerleştirmek için yeterli boşluk olmayabilir ve saplamaların kullanılması tek olası çözümdür.
Set, saplama, civata, somun ve pulu içerir.
Comentários